Μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση έστειλε το Γενικό Συμβούλιο της ΣΕΚ, που συνεδρίασε την Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2025 στο οίκημα της Συνομοσπονδίας στον Στρόβολο, εγκρίνοντας κείμενο πολιτικής το οποίο εστιάζει στα ανοιχτά ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα τις εργασιακές σχέσεις και την κοινωνικοοικονομική πορεία της Κύπρου.
Στο κείμενο επισημαίνεται η έντονη δυσφορία της ΣΕΚ για τη σοβαρή υποβάθμιση του θεσμού του Κοινωνικού Διαλόγου, γεγονός που –όπως τονίζεται– προκαλεί ανατροπές στην ομαλή λειτουργία της αγοράς εργασίας και υπονομεύει τις συλλογικές διαδικασίες.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο μείζον ζήτημα της ΑΤΑ, με τη ΣΕΚ να επισημαίνει ότι η διαδικασία έχει περιέλθει σε τέλμα σε κρίσιμα στάδια, κάτι που επιβεβαιώνει, όπως σημειώνεται, τη διάβρωση του Κοινωνικού Διαλόγου.
Παράλληλα, το κείμενο πολιτικής προτάσσει ως στρατηγικό στόχο την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, ώστε να καλύψουν τουλάχιστον το 80% των εργαζομένων, σύμφωνα με τις πρόνοιες της ευρωπαϊκής οδηγίας.
Το Γενικό Συμβούλιο εξέτασε, επίσης, σειρά σημαντικών θεμάτων, όπως η φορολογική μεταρρύθμιση, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, η αναθεώρηση του Εθνικού Κατώτατου Μισθού (ΕΚΜ) και ο επανασχεδιασμός της στρατηγικής απασχόλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες.
Τέλος, εγκρίθηκε η πολιτική αιτημάτων της ΣΕΚ για το 2026, ενώ η Συνομοσπονδία κάλεσε την Κυβέρνηση να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την αποτροπή συγκρούσεων σε ανοιχτά εργασιακά ζητήματα, προκειμένου να αποφευχθούν ενδεχόμενες εργατικές αναταραχές που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ομαλή πορεία της κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε.
Σε δηλώσεις του αμέσως μετά τη συνεδρία, ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ, Ανδρέας Φ. Μάτσας τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι το Γενικό Συμβούλιο ενέκρινε σημαντικές αυξήσεις στο πλαίσιο της ανανέωσης των συλλογικών συμβάσεων, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τη δυσανάλογη αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων σε σχέση με τους μισθούς, καθώς και το υψηλό κόστος ζωής και στέγασης.
Ο κ. Μάτσας χαιρέτισε, επίσης, την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η οποία επιβεβαιώνει την αναγκαιότητα εφαρμογής των προνοιών της ευρωπαϊκής οδηγίας για την επάρκεια των μισθών, προς ενίσχυση της αξιοπρέπειας και της ποιότητας στην εργασία μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις.
Κάλεσε, τέλος, την Κυβέρνηση να προωθήσει άμεσα την εφαρμογή της.
Απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της ΣΕΚ:
- Κοινωνικός διάλογος
Ο κοινωνικός διάλογος αποτελεί διαχρονικά έναν από τους βασικούς παράγοντες διαχείρισης θεμάτων που αφορούν και επηρεάζουν τις εργασιακές σχέσεις, με σημαντική συνδρομή στη διατήρηση της εργασιακής ειρήνης. Δυστυχώς διαπιστώνεται ότι, το θεσμικό πλαίσιο του διαλόγου, έχει υποβαθμιστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ανατροπές στην ομαλή λειτουργία της αγοράς εργασίας, με αρνητικούς αποδέκτες τους ίδιους τους εργαζόμενους.
Η έννοια και σημασία του κοινωνικού διαλόγου αποτελεί βασική συνιστώσα ενίσχυσης της συμμετοχικής δημοκρατίας, και προς αυτή την κατεύθυνση προάγονται και συγκεκριμένες πολιτικές από την ίδια την Ε.Ε.
Καλείται ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων όπως, αξιοποιήσει τον κοινωνικό διάλογο, μέσω και της επαναδραστηριοποίησης του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος το οποίο βρίσκεται σε απαξίωση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επίσης, καλείται η εργοδοτική πλευρά όπως λειτουργήσει σε πνεύμα σύνεσης και εποικοδομητικής συνεργασίας έτσι ώστε να τύχουν της μέγιστης θετικής διαχείρισης όλα τα μεγάλα ζητήματα.
- 2. Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ)
Η ΑΤΑ αποτελεί βασική παράμετρο διατήρησης της αγοραστικής αξίας των μισθών και ως εκ τούτου, η πλήρης αποκατάστασή της αποτελεί βασικό στόχο, σε συνάρτηση με τη δημιουργία αξιοποίησης των δυνατοτήτων που δημιουργούνται για επέκτασή της με στόχο να καλύψει, το σύνολο των εργαζομένων. Η πολιτική που προωθείται και από την ίδια την Ε.Ε διασυνδέει τους μισθούς με το κόστος ζωής, έτσι ώστε να μπορούν να δημιουργηθούν οι αναγκαίες και ικανές συνθήκες για συνύπαρξη της οικονομικής ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας, με την κοινωνική συνοχή.
Η εξάμηνη διάρκεια του διαλόγου που αφορά την ΑΤΑ, και η τελμάτωση της διαδικασίας σε συγκεκριμένα στάδια, επιβεβαιώνουν τη διάβρωση που έχει επέλθει στον κοινωνικό διάλογο. Παρά ταύτα, οι συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν έδωσαν τη δυνατότητα, για κατάθεση της πρότασης που αφορά τη Μόνιμη Συμφωνία για την ΑΤΑ, από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η ΣΕΚ, μαζί και με το υπόλοιπο συνδικαλιστικό κίνημα που συναποτελεί την Πανσυνδικαλιστική Σύσκεψη, έχει αποδεχτεί την Πρόταση, δημιουργώντας δυνατότητες ομαλής ολοκλήρωσης της όλης διαδικασίας και διατήρησης της εργατικής ειρήνης. Διευκρινίζεται για ακόμα μια φορά πως η ΑΤΑ αφορά σήμερα, μέσα από την εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων, 93.000 εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, 75,000 στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και στην τοπική αυτοδιοίκηση, ενώ η προβλεπόμενη επέκτασή της, θα αφορά ακόμα 55.000 εργαζόμενους που καλύπτονται από τον κατώτατο μισθό.
Καλείται η εργοδοτική πλευρά όπως αξιοποιήσει και υιοθετήσει την Πρόταση, αποφεύγοντας την επαναφορά διεκδικήσεων που έχουν ήδη ξεπεραστεί στο πλαίσιο της εξάμηνης διαπραγμάτευσης.
- 3) Επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων
Η προοπτική που έχει δημιουργηθεί από την Ε.Ε για επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, με στόχο να καλύψουν τουλάχιστον το 80% των εργαζομένων, επιβεβαιώνει την πολιτική επιλογή και απόφαση για τη δημιουργία συνθηκών περισσότερης προστασίας των εργαζομένων, δικαιότερης δόμησης της αγοράς εργασίας, και άρσης του αθέμιτου ανταγωνισμού ανάμεσα στον εργοδοτικό κόσμο.
Η ΣΕΚ χαιρετίζει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου η οποία επιβεβαιώνει την αναγκαιότητα των προνοιών της Οδηγίας για την επάρκεια των μισθών, σε σχέση με τη στήριξη των εργαζομένων και προώθηση της αξιοπρέπειας και της ποιότητας στην εργασία, μέσω των συλλογικών συμβάσεων.
Καλείται η κυβέρνηση όπως επιβεβαιώσει την προσήλωσή της προς την υλοποίηση του συγκεκριμένου στόχου, τόσο στο πλαίσιο των προνοιών της συγκεκριμένης Οδηγίας, όσο και ως πολιτική επιλογή και προτεραιότητα.
Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία καθορισμού, μαζί με τους υπόλοιπους κοινωνικούς εταίρους, της στρατηγικής που θα οδηγήσει στην υλοποίηση του συγκεκριμένου στόχου.
Παράλληλα, θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο που διασυνδέεται με τη συγκεκριμένη Οδηγία, έτσι ώστε να μπορέσουν να καλυφθούν περισσότεροι εργαζόμενοι, τόσο από βελτιωμένους όρους απασχόλησης, όσο και από την ΑΤΑ και τον θεσμό των Ταμείων Προνοίας.
Είναι τέλος η ώρα, όπως η κυβέρνηση θέσει ως βασική προϋπόθεση για την κατακύρωση δημοσίων συμβάσεων, την εφαρμογή συλλογικών συμβάσεων, έτσι ώστε τόσο το δημόσιο χρήμα όσο και τα Ευρωπαϊκά κονδύλια, να διατίθενται εκεί όπου υπάρχει σεβασμός στα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως και καλύτερα ρυθμισμένη ποιότητα, ασφάλεια και αξιοπρέπεια στην εργασία.
- 4) Φορολογική Μεταρρύθμιση
Η ΣΕΚ έχει θέσει σειρά εισηγήσεων σε όλο το στάδιο της συζήτησης για την ολοκλήρωση των νομοσχεδίων που έχουν κατατεθεί στη Βουλή, τόσο προς το ΚΟΕ και κατά τη συνεδρίαση της Συμβουλευτικής Οικονομικής Επιτροπής, όσο και προς τον Υπουργό Οικονομικών και τον Έφορο Φορολογίας σε κοινή συνάντηση της Γενικής Γραμματείας, υποβοηθώντας στην όσο το δυνατόν καλύτερη και πιο κοινωνικά ισορροπημένη μεταρρύθμιση.
Παρά ταύτα, θεωρείται πως υπάρχουν περιθώρια ακόμα καλύτερου σχεδιασμού, όπως έχει τεθεί στην πρόσφατη συνεδρίαση της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής από τον Γενικό Γραμματέα. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση υποστηρικτικών δράσεων για το 49% των εργαζομένων που βρίσκονται κάτω από το φορολογητέο εισόδημα, βελτίωση του αφορολόγητου εισοδήματος, επανακαθορισμός των κλιμακίων φορολόγησης, βελτίωση των φορολογικών ελαφρύνσεων σε φυσικά πρόσωπα αίροντας την ετεροβαρότητα σε σχέση με τις φορολογικές ελαφρύνσεις σε νομικά πρόσωπα, όπως και θέματα που διασυνδέονται με την έμμεση φορολογία. Παράλληλα, χαιρετίζεται η σημαντική στόχευση στα μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής, η οποία βρίσκεται με βάση τις ενδείξεις του ΚΟΕ, σε πολύ ψηλά επίπεδα.
Καλείται η Βουλή όπως προωθήσει τη Μεταρρύθμιση στη βάση της προτεινόμενης φιλοσοφίας της, συνδράμοντας στη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική εξισορρόπησή της. Επίσης σημειώνεται πως, τα φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις που καταγράφονται στα κατατεθειμένα νομοσχέδια, θα πρέπει να προσεγγιστούν ανάλογα και με την τελική θέση της εργοδοτικής πλευράς σε ότι αφορά την πλήρη αποκατάσταση της ΑΤΑ.
- 5) Μεταρρύθμιση συνταξιοδοτικού
Η συζήτηση του μεταρρυθμιστικού πλαισίου του συνταξιοδοτικού συστήματος θα πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί και παρουσιαστεί στους κοινωνικούς εταίρους, πέρα από την εν εξελίξη συζήτηση στην Τεχνική Επιτροπή, έτσι ώστε να υπάρξει η δυνατότητα συνολικής αξιολόγησης.
Επιπρόσθετα, θα πρέπει να υπάρξει συγκεκριμενοποιημένη ενσωμάτωση του θεσμού των Ταμείων Προνοίας, ως δεύτερος πυλώνας συνταξιοδοτικών παροχών, ενώ θα πρέπει επίσης να διασαφηνιστεί ο τρόπος διασύνδεσης του συνταξιοδοτικού με τον τρίτο πυλώνα που αφορά τις ιδιωτικές ασφάλειες. Σε αυτό το πλαίσιο είναι επίσης σημαντικός ο ολοκληρωμένος και διαφανής σχεδιασμός του τρόπου κοινωνικής παρέμβασης του κράτους στην κάλυψη των εργαζομένων που τεκμηριωμένα θα αδυνατούν να καταβάλουν τις ελάχιστες συνεισφορές προς το ΤΚΑ, όπως επίσης και της επενδυτικής πολιτικής και του τρόπου διαχείρισης της οφειλής του κράτους προς το Ταμείο.
Καλείται ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπως συνδράμει θετικά προς την κατεύθυνση του ομαλού σχεδιασμού και προώθησης της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, αξιοποιώντας τη δυνατότητα, στο πλαίσιο και της ολοκληρωμένης εισήγησης της ΣΕΚ για καθολική διαχείριση της αναλογιστικής αναπροσαρμογής του 12%.
- 6) Αναθεώρηση Εθνικού Κατώτατου Μισθού
Θα πρέπει να υπάρξει έγκαιρη έναρξη του διαλόγου που αφορά την αναθεώρηση του κατώτατου μισθού από 1/1/2026.
Καλείται ο Υπουργός Εργασίας όπως συνυπολογίσει την ανάγκη για ουσιαστική αύξηση του κατώτατου μισθού, σε συνάρτηση με τη βελτίωση που έχει καταγραφεί στον διάμεσο μισθό, όπως επίσης και την ωριαία του απόδοση για να αποδοθεί δικαιοσύνη και ορθή ρύθμιση του ζητήματος. Σαφώς και θεωρείται ως εκ των ων ουκ άνευ αναγκαιότητα, η ενσωμάτωση της ΑΤΑ στον κατώτατο μισθό.
- 7) Επανασχεδιασμός της Στρατηγικής Απασχόλησης Εργαζομένων από Τρίτες Χώρες
Δυστυχώς, η πραγματικότητα επιβεβαιώνει τις ανησυχίες του συνδικαλιστικού κινήματος, πως, η ελλιπής και επιλεκτικά σχεδιασμένη Στρατηγική δημιουργεί τεράστια απορρυθμιστικά προβλήματα στην αγορά εργασίας, με αρνητικές επιδράσεις στους ίδιους τους εργαζόμενους. Επαναβεβαιώνεται η θέση μας ότι, επιβάλλεται η επαναδιασύνδεση των αδειών με την εφαρμογή συλλογικής σύμβασης.
Καλείται ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων όπως, επαναφέρει το θέμα για συζήτηση στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα και να αξιολογηθούν οι μέχρι σήμερα διαδικασίες και τα αποτελέσματα από την επίδραση στην αγορά εργασίας, στη βάση και των ανησυχιών που έχουν εκφραστεί από τη ΣΕΚ, στο πλαίσιο του διαλόγου που προηγήθηκε.
- 8) Πολιτική αιτημάτων για το 2026
Η πολιτική αιτημάτων για τις συλλογικές συμβάσεις που θα ανανεωθούν εντός του 2026, περιλαμβάνει:
- Αυξήσεις στους μισθούς, με καθορισμό ελάχιστου ποσού αύξησης ώστε να στηρίζονται οι χαμηλόμισθοι. Η μισθολογική βελτίωση των συμβάσεων θα πρέπει να περιλαμβάνει σημαντικές αυξήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τη θετική πορεία ανάπτυξης της οικονομίας, τη δυσανάλογη με τους μισθούς και συνεχιζόμενη σημαντική κερδοφορία των επιχειρήσεων, το συνεχώς αυξανόμενο κόστος ζωής και κατοικίας, όπως και την ανάγκη για βελτίωση της ποιότητας στην εργασία και της αξιοπρέπειας των εργαζομένων
- Περαιτέρω βελτίωση του ύψους του Ταμείου Προνοίας, με στόχο τον καθορισμό του 7% ως ελάχιστο ποσοστό
- Βελτίωση του ποσοστού συνεισφοράς στο Ταμείο Ευημερίας
- Παραχώρηση συμπληρωματικού επιδόματος για τη γονική άδεια και την άδεια πατρότητας
- Υποβοήθηση της συμφιλίωσης οικογένειας και εργασίας (προάγοντας ρυθμίσεις που υποβοηθούν και στηρίζουν την τηλεργασία)
- Προώθηση προνοιών που ενισχύουν τις συνθήκες ασφάλειας και υγείας στο περιβάλλον εργασίας, δίνοντας έμφαση στην αποτροπή στρεσογόνων και ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία
- Καθορισμός ρυθμίσεων, εκεί όπου προβλέπεται, για τη διασφάλιση της δίκαιης και ασφαλούς μετάβασης στα θέματα της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), στη βάση της αρχής του «ανθρώπινου ελέγχου- human in control»
- Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε
Η ΣΕΚ θεωρεί πως η ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε από την Κυπριακή Δημοκρατία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2026 αποτελεί μία τεράστια πρόκληση και ευκαιρία ανάδειξης του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει ένα μικρό κράτος μέλος, με τις ιδιαιτερότητες που δημιουργεί η συνεχιζόμενη κατοχή σημαντικού τμήματος της Δημοκρατίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η ΣΕΚ θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο αξιοποιώντας και την ιδιότητα του ενεργούς μέλους της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC), έχοντας διευθετήσει την ένταξη της συνεδρίασης της Εκτελεστικής Επιτροπής που θα πραγματοποιηθεί στην Κύπρο, στο επίσημο πρόγραμμα της Προεδρίας. Σημαντική θα είναι επίσης η αξιοποίηση της συμμετοχής της ΣΕΚ στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, στην υλοποίηση δράσεων που θα αναδεικνύουν την Κυπριακή Προεδρία.
Καλείται η Κυβέρνηση όπως διασφαλίσει την αποτροπή συγκρούσεων στα ανοικτά θέματα που αφορούν και επηρεάζουν τις εργασιακές σχέσεις, έτσι ώστε να αποφευχθεί η όποια εργατική αναταραχή που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ομαλή διεκπεραίωση των υποχρεώσεων και πρωτοβουλιών της Προεδρίας.
